اختلالات شبه جسمی و روش های درمان

اختلالات شبه جسمی دسته‌ای از اختلالات روان‌شناختی هستند که در آن‌ها فرد به طور مداوم از علائم جسمانی رنج می‌برد؛ در حالی که این علائم به لحاظ پزشکی قابل توضیح نیستند یا شدت بیماری تجربه‌شده، تطابقی با وضعیت جسمانی بیمار ندارد. در واقع، بیماران مبتلا به این اختلالات، از درد و ناراحتی واقعی مانند بیماری پارانویا شکایت می‌کنند؛ در حالی که به ظاهر، وضعیت جسمانی آن‌ها مطلوب است.

اختلال شبه جسمی چیست؟

اختلال شبه‌جسمی یکی از اختلالات روانی است که در آن فرد به شکایات جسمی مداوم و آزاردهنده‌ای دچار می‌شود که علت پزشکی قابل شناسایی ندارند یا شدت آن‌ها با مشکلات جسمی قابل توضیح نیست. علائم اختلالات شبه جسمی می‌توانند درد، خستگی، تنگی نفس یا مشکلات گوارشی باشند.

فرد مبتلا به این اختلال معمولاً به طور مداوم به دنبال معاینات و درمان‌های پزشکی می‌رود و نگران وضعیت سلامتی خود است، حتی اگر نتایج آزمایش‌ها نشان‌دهنده‌ی وجود مشکل جدی نباشند.

افراد مبتلا به اختلال شبه‌جسمی نه تنها از علائم جسمی واقعی رنج می‌برند، بلکه این علائم به شدت بر زندگی روزمره و روابط اجتماعی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. آن‌ها ممکن است به دلیل نگرانی‌های مداوم در مورد سلامتی خود، دچار اضطراب و افسردگی شوند و نتوانند به خوبی در کار یا زندگی اجتماعی خود شرکت کنند.

در پاسخ به سوال پارانویا چیست؟ می‌توان به بد گمانی اشاره کرد. این اختلالات معمولاً با دیگر مشکلات روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب همراه هستند و درمان آن‌ها نیازمند رویکردی چندبعدی از جمله مداخلات پزشکی، روان‌درمانی و مدیریت استرس است.

منشأ اختلالات شبه جسمی

منشأ اختلال شبه جسمی به طور کلی ترکیبی از عوامل روانی، بیولوژیکی و محیطی است. این اختلالات معمولاً زمانی بروز می‌کنند که افراد احساسات یا اضطراب‌های روانی خود را به صورت علائم جسمانی تجربه می‌کنند، بدون اینکه مشکل فیزیکی قابل تشخیصی وجود داشته باشد.

عوامل ژنتیکی و بیوشیمیایی، مانند ناهنجاری‌های نوروترانسمیترها در مغز، ممکن است در ایجاد این اختلالات نقش داشته باشند. همچنین، ارتباطات پیچیده بین سیستم عصبی و روانی نیز به بروز علائم شبه‌جسمی منجر می‌شود. تجربه‌های منفی دوران کودکی مانند سوءاستفاده یا بی‌توجهی، استرس‌های مداوم و مشکلات بین‌فردی باعث افزایش اضطراب و ترس‌های پنهان می‌شوند که در نهایت به شکل علائم جسمانی ظاهر خواهند شد.

به گفته ی سایت www.psychiatry.org

اختلال علائم جسمی زمانی تشخیص داده می شود که فرد تمرکز قابل توجهی بر علائم فیزیکی مانند درد، ضعف یا تنگی نفس داشته باشد تا حدی که منجر به پریشانی اساسی و/یا مشکلات عملکردی شود. فرد دارای افکار، احساسات و رفتارهای بیش از حد مربوط به علائم فیزیکی است.

انواع اختلالات شبه جسمی

اختلال شبه جسمانی گروهی از اختلالات روانی هستند که در آن‌ها فرد شکایات جسمانی (بدنی) را تجربه می‌کند که هیچ علت فیزیکی یا پزشکی قابل تشخیصی ندارد. این اختلالات به طور عمده توسط عوامل روان‌شناختی ایجاد شده و معمولاً فرد علائم جسمی را به شکلی تجربه می‌کند که بر زندگی روزمره‌اش تأثیر منفی می‌گذارد. در ادامه به بررسی انواع مختلف این اختلالات می‌پردازیم:

اختلال جسمانی‌سازی: این اختلال با تعدد شکایات جسمی همراه است که علل فیزیکی مشخصی ندارند. افراد مبتلا ممکن است از درد، مشکلات گوارشی، تنفسی و مشکلات جنسی شکایت کنند.
اختلال درد: در این اختلال، فرد درد شدید و مداومی را در یک یا چند قسمت بدن تجربه می‌کند که هیچ علت پزشکی برای آن یافت نمی‌شود.
اختلال اضطراب بیماری شبه جسمی: این اختلال به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد به طور مداوم نگران این است که بیمار باشد، حتی اگر هیچ نشانه یا علامت مشخصی از بیماری نداشته باشد.
اختلال شبه جسمی تبدیلی: در این نوع اختلال، فرد علائم عصبی مانند فلج، نابینایی یا از دست دادن حس را تجربه می‌کند که به‌طور واضح با هیچ مشکل جسمی یا عصبی مرتبط نیست.

این اختلالات تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد دارند و نیازمند تشخیص و درمان مناسب هستند. آگاهی از این اختلالات و روش‌های درمانی موجود می‌تواند به بهبود وضعیت افراد مبتلا کمک کند و از تشدید مشکلات جلوگیری نماید.

علائم اختلالات شبه جسمی

این اختلالات به وضعیت‌هایی اطلاق می‌‌شوند که نشانه‌های فیزیکی وجود دارد، اما علت آن‌ها نمی‌تواند به طور کامل توسط معاینات پزشکی تأیید شود. این اختلالات معمولاً در افرادی رخ می‌دهند که با استرس شدید یا اضطراب مواجه هستند. از جمله علائم اختلالات شبه جسمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد بدن: شامل دردهای مختلف مانند درد عضلانی، درد سر یا درد معده که بدون علت فیزیکی مشخص به وجود می‌آید.
ضربان قلب نامنظم: افراد ممکن است در اختلالات شبه جسمی تغییرات در ضربان قلب خود را تجربه کنند که ناشی از استرس یا اضطراب باشد.
مشکلات گوارشی: از جمله علائمی مانند سوزش معده، گازهای معده یا تغییرات در رفتار روده‌ای بدون دلیل طبی واضح.
گیجی و سرگیجه: افراد احساس گیجی، سرگیجه یا حتی فراموشی کوتاه مدت می‌کنند که ناشی از وضعیت‌های استرس‌زا است.

این علائم می‌توانند تجربه‌های ناراحت‌کننده‌ای برای افراد باشند و برای تشخیص دقیق، نیاز به مشاوره پزشکی و یا روان‌شناسی دارند تا علت این اختلالات مشخص شده و راه‌های درمانی مؤثر ارائه شود.

علت بروز اختلال شبه‌جسمی

اختلال شبه‌ جسمانی به حالتی اطلاق می‌شود که فرد به‌طور مداوم با علائم جسمانی آزاردهنده‌ای مواجه بوده که معمولاً قابل توضیح توسط یک بیماری جسمانی واقعی نیست. در ادامه به علل مختلف بروز این اختلال می‌پردازیم:

عوامل روانشناختی اختلال شبه جسمی

اختلال شبه‌جسمی به شدت با عوامل روانی مرتبط است. افرادی که دارای اضطراب، افسردگی یا سایر اختلالات روانشناختی هستند، ممکن است تمایل به تمرکز بیش از حد بر علائم جسمانی خود داشته باشند.

عوامل اجتماعی و فرهنگی

محیط اجتماعی و فرهنگی نیز در بروز و تشدید علائم شبه‌جسمی نقش دارند. در جوامعی که به بیماری‌های جسمانی بیش از بیماری‌های روانی توجه می‌شود، افراد ممکن است علائم جسمانی خود را برجسته کنند.

الگوهای فکری ناسالم اختلالات شبه جسمی

تفکر ناسالم و تفسیر اغراق‌آمیز از علائم جسمانی، یکی دیگر از علل بروز این اختلال است. افرادی که به طرز غیرمعمولی نگران سلامتی خود هستند و تصور می‌کنند هر علامت کوچکی به معنای وجود یک بیماری جدی است، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.

تاثیرات منفی داروها و درمان‌های پزشکی

برخی از داروها یا درمان‌های پزشکی نیز علائم شبه‌جسمی را تشدید می‌کنند. به عنوان مثال، برخی از داروهای ضد اضطراب یا افسردگی ممکن است عوارض جسمانی داشته باشند که فرد را به سمت نگرانی‌های بیشتر سوق دهد.

افراد مبتلا به این اختلال معمولاً دچار اضطراب و نگرانی‌های مفرط درباره سلامتی خود می‌شوند و این نگرانی‌ها منجر به بروز علائم جسمانی غیرقابل توضیح می‌شود. درمان این اختلال نیازمند یک رویکرد چندجانبه شامل روان‌درمانی، مدیریت استرس و درمان دارویی است.

عوامل موثر در شکل گیری اختلالات جسمی

شبه جسمی به وضعیت‌هایی اشاره دارد که بر عملکرد طبیعی بدن تأثیر منفی می‌گذارند. این اختلالات می‌توانند از مشکلات عضلانی و استخوانی تا بیماری‌های مزمن و ناتوانی‌های جسمی گسترده باشند. در ادامه، عوامل موثر در شکل‌گیری اختلالات جسمی را به تفصیل بررسی می‌کنیم:

عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بسیاری از اختلالات جسمی دارند. برخی افراد به دلیل وجود تغییرات ژنتیکی یا جهش‌های خاص، مستعد ابتلا به اختلالات خاصی هستند.
عوامل محیطی موثر بر اختلال شبه جسمی: محیط زندگی فرد نقش بسزایی در سلامت جسمی او دارد. قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های شیمیایی، تشعشعات، مواد سمی یا حتی شرایط بد جوی می‌تواند بر سلامت جسمی تاثیرگذار باشد.
عوامل سبک زندگی: شیوه زندگی افراد تأثیر زیادی بر سلامت جسمی آن‌ها دارد. عواملی مانند تغذیه نامناسب، کمبود فعالیت فیزیکی، مصرف دخانیات، الکل و استرس مزمن می‌توانند به مرور زمان موجب بروز اختلالات جسمی شوند.
آسیب‌ها و حوادث: آسیب‌های فیزیکی که به دلیل تصادفات، سقوط‌ها، جراحات ورزشی یا حوادث شغلی رخ می‌دهند، می‌توانند به اختلالات جسمی بلندمدت منجر شوند.

مدیریت این عوامل و پیشگیری از بروز اختلالات جسمی نیازمند توجه به سلامت کلی، انجام فعالیت‌های منظم، تغذیه سالم، و پرهیز از عادات ناسالم است.

درمان اختلالات شبه جسمی

این اختلالات شامل درد، خستگی، مشکلات گوارشی یا علائم دیگر هستند که نمی‌توان آن‌ها را با یافته‌های بالینی توجیه کرد. درمان اختلالات شبه جسمی معمولاً چندوجهی و ترکیبی از روش‌های مختلف است. درمان این اختلالات به همکاری میان روان‌شناس، پزشک و بیمار نیاز دارد. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

روان‌درمانی اختلال شبه جسمی: این روش معمولاً برای درمان این اختلالات بسیار مؤثر است. در این درمان، فرد می‌آموزد چگونه تفکرات نادرست و اضطراب‌های مربوط به سلامت خود را تغییر دهد.
دارودرمانی: در برخی موارد، پزشکان داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب تجویز می‌کنند تا به کاهش علائم جسمی و روانی کمک نمایند.
آموزش و آگاهی‌بخشی برای درمان اختلالات شبه جسمی: آموزش بیمار در مورد ماهیت روان‌شناختی علائم و نحوه مقابله با آن‌ها می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و اضطراب کمک کند.

اختلالات شبه‌جسمی می‌توانند باعث ناراحتی شدید و اختلال در زندگی روزمره فرد شوند. با این حال، با تشخیص درست و درمان مناسب، افراد مبتلا می‌توانند بهبود یابند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند.

طول درمان بیماری اختلال شبه جسمی

طول درمان بیماری اختلال شبه جسمی به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل شدت و مدت‌زمان بیماری، توانایی بیمار در کنار آمدن با علائم، حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی و نوع روش‌های درمانی مورد استفاده می‌شوند. به طور کلی، درمان این اختلال می‌تواند چندین ماه تا چند سال طول بکشد.

همچنین، در برخی موارد، علائم مزمن شده و بیمار نیازمند مراقبت‌های بلندمدت یا پیگیری‌های دوره‌ای است. روش‌های درمانی برای اختلال شبه‌جسمی شامل روان‌درمانی، به ویژه رفتاردرمانی شناختی (CBT) و در برخی موارد دارودرمانی است. در طول فرایند درمان، بیمار یاد می‌گیرد که چگونه با افکار و احساسات اضطراب‌زا که ممکن است علائم جسمی او را تشدید کنند، مقابله کند.

عوارض اختلالات شبه‌جسمی

شبه‌ جسمی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن فرد علائم جسمی مانند درد، خستگی یا ناراحتی‌های فیزیکی مختلف را تجربه می‌کند که نمی‌توان آن‌ها را به یک علت پزشکی یا فیزیولوژیکی مشخص نسبت داد. در ادامه به بررسی عوارض این اختلالات خواهیم پرداخت:

خستگی شدید: افراد مبتلا به اختلالات شبه‌جسمی معمولاً از احساس خستگی مداوم و ناتوانی برای انجام فعالیت‌های روزمره شکایت دارند.
اختلالات شبه جسمی خواب: به دلیل نگرانی‌های دائمی درباره وضعیت جسمانی و دردهای مختلف، بسیاری از این افراد با بی‌خوابی یا کیفیت پایین خواب مواجه می‌شوند.
اضطراب: افراد مبتلا به اختلالات شبه‌جسمی معمولاً دچار اضطراب شدید هستند. این اضطراب به حملات پانیک یا ترس‌های غیرمنطقی از بیماری‌های شدید منجر می‌شود.
تحریک‌پذیری و خشم: به دلیل تجربه مداوم علائم بدون علت مشخص، این افراد به‌راحتی تحریک می‌شوند و در برخوردهای اجتماعی دچار عصبانیت یا خشم خواهند شد.

درمان این اختلال معمولاً به کمک ترکیبی از روان‌درمانی، آموزش مدیریت استرس و در صورت لزوم داروهای خاص انجام می‌شود.

راهکارهای پیشگیری از اختلالات شبه جسمی

اختلالات شبه جسمی، به عنوان اختلالات روانی شناخته می‌شوند که علائم جسمی دارند ولی علت آنها عمدتاً روانی است. برای پیشگیری از این اختلالات، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که به شرح زیر هستند:

پیشگیری از اختلالات شبه جسمی با آموزش و آگاهی

آموزش در مورد اختلالات شبه‌جسمی: آگاهی از علائم و نشانه‌های این اختلالات به افراد کمک می‌کند تا در صورت بروز علائم، سریع‌تر واکنش نشان دهند و به پزشک مراجعه کنند.
توجه به سلامت روان: ترویج فرهنگ توجه به سلامت روان و کاهش استیگما باعث می‌شود افراد به راحتی از خدمات روان‌شناسی استفاده کنند.

مدیریت استرس

تکنیک‌های مدیریت استرس: یادگیری تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به کاهش علائم جسمی ناشی از استرس کمک کند.
تغییر سبک زندگی: داشتن یک سبک زندگی سالم شامل خواب کافی، تغذیه مناسب و ورزش منظم به کاهش استرس و بهبود سلامت روان کمک می‌کند.

درمان زودهنگام اختلال شبه جسمی برای پیشگیری

درمان‌های روان‌شناختی: مشاوره و روان‌درمانی به افراد در مدیریت علائم و بررسی ریشه‌های روانی کمک می‌کند.

این اختلالات بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی می‌گذارند؛ اما با آگاهی و اقدام پیشگیرانه می‌توان از بروز آنها جلوگیری کرد. تمرکز بر سلامت روان، مدیریت استرس و بهره‌مندی از پشتیبانی اجتماعی از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه هستند.

اختلال شبه جسمانی که به عنوان اختلالات جسمی‌نمایی نیز شناخته می‌شوند، شامل نشانه‌ها و دردهای جسمی بوده که بدون وجود علت پزشکی مشخص بروز می‌کنند. این اختلالات می‌توانند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند و منجر به اضطراب، افسردگی و اختلالات اجتماعی شوند. درک و شناخت این اختلالات برای ارائه درمان مناسب و بهبود وضعیت بیماران ضروری است.

تازه ترینها