نظریه مشورتی قوه قضائیه در رابطه با مراسم «قسامه»

به گزارش خبرنگار مهر، اخیراً قضات در استعلامی از معاونت حقوقی قوه قضائیه سوالاتی پیرامون قسامه مطرح کردند که این معاونت در قالب نظریه مشورتی به آن پاسخ داده است.

قضات در یکی از جدیدترین استعلامات خود سوالاتی مطرح کردند که به شرح زیر است:

در جریان برگزاری مراسم قسامه با موضوع قتل عمدی مرد مسلمان، تعدادی از حالفین با تاکید بر اینکه شنیده‌اند الف از سوی بصورت عمدی به قتل رسیده است، مبادرت به اتیان سوگند نموده‌اند لیکن به لحاظ نقض دادنامه صادره و انجام دوباره مراسم قسامه بعد از گذشت چندین سال، همان حالفینی که سابقا اظهار داشته بودند شنیده‌اند، این بار با تاکید بر اینکه یقین دارند که ب اقدام به قتل عمدی الف نموده است، اقدام به اتیان سوگند نموده‌اند.حال سوال از این قرار می‌باشد که آیا سوگند حالفین که سابقاً نه از روی یقین بلکه بر اساس شنیده‌ها، مبادرت به اتیان سوگند نموده بودند اکنون و بعد از گذشت چندین سال از قسامه اول، بصورت قطع یقین اقدام به اتیان سوگند می‌نمایند، اعتبار دارد یا خیر؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه:

مستنبط از مواد ۳۳۹ ناظر به ۲۰۴، ۳۴۰، ۳۴۱، ۳۴۲ و ۳۴۶ قانون مجازات اسلامی این است که لازم نیست اداء‌کننده سوگند، شاهد ارتکاب جنایت باشد و علم وی به آن‌چه به آن سوگند یاد می‌کند (مطابق صدر ماده ۳۴۰ قانون پیش‌گفته) کافی است؛ بنابراین آن‌چه موضوعیت دارد احراز قطع و یقین (علم) و فقدان احتمال تبانی و دیگر شرایط مقرر برای اداء‌کنندگان سوگند (از جمله موضوع مواد ۳۴۰، ۳۴۱ و ۳۴۲) در اجرای قسامه است که تشخیص و احراز اعتبار یا عدم اعتبار سوگند اداء‌کنندگان، امری موضوعی و بر عهده مقام قضائی ذی‌ربط است.

به گزارش خبرنگار مهر، از نظر قانون هر چیزی نمی‌تواند دلیل و مدرک محکمه‌پسند محسوب شود، بلکه دلایل مورد اعتبار و ویژگی‌های آنها به صراحت در ماده‌ی ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مشخص شده‌اند. از میان دلایل و راه‌های اثبات جنایت، آخرین راه سوگند است. قسامه زمانی انجام می‌شود که قاضی مورد قتل یا جراحت وارده را از موارد لوث تشخیص دهد. لوث به معنی وجود قرائن و دلایلی است که برای اثبات وقوع جرم کافی نباشد ولی ظن به راست بودن آن وجود داشته باشد.

در واقع قسامه به مجموعه‌ای از سوگندها گفته می‌شود که در صورت اقامه شدن می‌تواند به محکومیت یا تبرئه شدن یک شخص منجر شود.