فواید و مضرات نمک
نمک یکی از پرمصرف ترین ادویه ها در سرتاسر جهان به شمار می‌رود و هزاران سال است که بشر از آن به عنوان یک ادویه و نگهدارنده مواد غذایی استفاده کرده است. با وجود این، مطالعات اخیر نشان داده است که مصرف بی رویه نمک می‌تواند تهدید جدی برای سلامتی به شمار رود. در این مطلب، گل نمک به بررسی همه جانبه نقش نمک در بدن پرداخته و به فواید و خطرات ناشی از مصرف آن اشاره خواهد کرد. آگاهی از این موارد، ما را در مدیریت صحیح مصرف نمک و داشتن یک رژیم غذایی متعادل یاری خواهد رساند.
نقش نمک در تنظیم فشار خون
نمک حاوی مقادیر زیادی سدیم و کلر است که برای حفظ تعادل مایعات بدن و تنظیم فشار خون بسیار حیاتی هستند. سدیم یک الکترولیت اصلی در بدن انسان به شمار می‌آید. این ماده موجب حفظ حجم مایعات خارج سلولی و تنظیم فعالیت عصبی و عضلانی می‌شود. بنابراین نمک در تأمین سدیم کافی برای پمپاژ مطلوب خون در رگها و جلوگیری از کاهش فشار خون نقش مهمی ایفا می‌کند.
اگرچه نمک برای تنظیم فشار خون ضروری است، مصرف بیش از حد آن می‌تواند با افزایش حجم خون و مایعات بدن باعث افزایش فشار وارده به دیواره رگها شود. مطالعات نشان داده اند افرادی که رژیم غذایی پرنمک دارند، بیشتر در معرض خطر فشار خون بالا قرار دارند. این امر در دراز مدت می‌تواند باعث آسیب عروق خونی شود.
بنابراین توصیه می‌شود مصرف نمک به میزان متعادل و طبق توصیه پزشکان صورت گیرد تا از فواید آن در تنظیم فشار خون بهره‌مند شویم و از عوارض نامطلوب مصرف زیاد آن پیشگیری کنیم.
سازمان بهداشت جهانی مصرف روزانه نمک کمتر از ۵ گرم را برای بزرگسالان توصیه می‌کند. مصرف متعادل نمک به همراه یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به تنظیم بهتر فشار خون و جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی کمک شایانی می‌کند.
آثار نمک بر سلامت قلب و عروق
مطالعات متعدد نشان داده اند بین مصرف زیاد نمک و ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی ارتباط مستقیمی وجود دارد. هرچه میزان مصرف روزانه نمک بیشتر باشد، خطر ابتلا به بیماری هایی مانند فشار خون بالا، سکته قلبی و سکته مغزی نیز افزایش می‌یابد. دلیل این امر این است که نمک باعث افزایش حجم خون و فشار وارد بر دیواره شریان ها می‌شود.
علاوه بر این، مصرف زیاد نمک با ایجاد التهاب و آسیب به دیواره عروق خونی، زمینه ساز گرفتگی شریان‌ها و بروز حملات قلبی می‌گردد. همچنین احتمال بروز آریتمی، نارسایی قلبی و سایر مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد.
متخصصان تغذیه و قلب توصیه می‌کنند مصرف روزانه نمک از ۵ گرم تجاوز نکند. محدود کردن مصرف نمک می‌تواند تا ۳۰ درصد از خطرات ناشی از فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی بکاهد.
همچنین استفاده از ادویه‌جات طبیعی به جای نمک و محدود کردن مواد غذایی پرنمک از قبیل فست فودها و غذاهای کنسروی و فرآوری شده، به کاهش خطرات قلبی-عروقی کمک شایانی می‌کند.
نقش نمک در پیشگیری از گرفتگی عضلات
یکی از نقش های مهم نمک در بدن، تأمین سدیم کافی جهت جلوگیری از وقوع گرفتگی و خستگی عضلانی است. سدیم باعث حفظ تعادل مایعات داخل و خارج یاخته ها می‌شود. کمبود سدیم منجر به اختلال در انتقال تکانه های عصبی و ایجاد انقباضات غیرطبیعی عضلانی می‌گردد.
علاوه بر سدیم، کلر موجود در نمک نیز برای حفظ سلامت عضلات ضروری است. کلر نقش مهمی در انتقال مواد مغذی به داخل یاخته های عضلانی دارد. کمبود کلر می‌تواند منجر به ضعف و گرفتگی ماهیچه ها گردد.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند افراد در هوای گرم و هنگام فعالیت های شدید ورزشی و جسمانی، میزان دریافت نمک خوراکی خود را افزایش دهند تا از بروز کمبود های موقتی سدیم و کلر جلوگیری شود. گنجاندن مواد غذایی پرسدیم مانند شیر و ماست نیز توصیه می‌شود.
با وجود این، مصرف نمک خوراکی بیش از اندازه می‌تواند باعث تحریک پذیری عضلانی، حساسیت مفرط عضلات و درد عضلانی گردد، بنابراین باید نسبت به حفظ تعادل در مصرف نمک نیز توجه داشت.
عوارض کمبود نمک در بدن
کمبود نمک یا هیپوناترمی می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. کمبود شدید سدیم به علت اختلال در تنظیم مایعات بدن منجر به افت ناگهانی فشارخون و حتی شوک می‌شود. علائم اولیه شامل خستگی، ضعف، تهوع، استفراغ و گیجی است.
هیپوناترمی همچنین با اختلال در کارکرد عضلات و اعصاب مرتبط است. عدم تعادل الکترولیتی منجر به ورم مغزی، تشنج و حتی کما می گردد. گرفتگی و درد شدید عضلات نیز از دیگر عوارض رایج کمبود نمک محسوب می‌شود.
افراد مبتلا به بیماری هایی مانند دیابت، اسهال شدید، استفراغ مداوم و نارسایی کلیه در معرض خطر بالاتر کمبود سدیم هستند. بنابراین اندازه گیری مرتب سطح سرمی سدیم و پایش دقیق وضعیت الکترولیت ها در این افراد حائز اهمیت فراوان است.
نتیجه گیری
نمک یک ماده حیاتی برای بقای انسان به شمار می‌رود، اما مانند بسیاری دیگر از مواد ضروری، مصرف بی رویه آن آثار سوء به همراه دارد. نمک خوراکی در مقادیر متعادل به حفظ تعادل مایعات بدن و تنظیم فشار خون و جلوگیری از گرفتگی و خستگی عضلانی کمک شایانی می‌کند؛ اما مصرف بیش از اندازه آن سلامت قلب و عروق را به خطر می‌اندازد و زمینه‌ساز بروز فشارخون، سکته‌های قلبی و مغزی و سایر بیماری‌های تهدیدکننده زندگی می‌شود. پس به منظور بهره‌مندی از فواید نمک و جلوگیری از عوارض سوء ناشی از مصرف بیش از حد آن، رعایت اعتدال و توجه به سطح مجاز مصرف روزانه توصیه می‌شود تا بتوان ضمن حفظ سلامتی، از طعم و لذت مصرف نمک نیز لذت برد.
نظرات
0 دیدگاه