مردی که «معمار» والیبال ایران شد/ محقق کردن آرزوی یک ملت با ورزش

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا یزدانی خرم، از چهره‌های سیاسی و ورزشی کشور زاده سال ۱۳۲۵ بامداد روز یکشنبه بر اثر ایست قلبی در سن ۷۵ سالگی دار فانی را وداع گفت. یزدانی خرم از سال ۶۸ تا ۸۵ ریاست فدراسیون والیبال را برعهده داشت و از سال ۸۵ تا ۹۰ نیز به عنوان رئیس کشتی منصوب شد. ۱۷ سال ریاست در والیبال نخستین تجربه مدیریت ورزشی یزدانی خرم بود که به خوبی توانست کار پایه‌ای را در این رشته ورزشی انجام دهد.

او در سال ۸۳ نیز از سید محمد خاتمی نشان لیاقت و مدیریت را دریافت کرد. یزدانی خرم اعتقاد داشت یک مدیر صنعتی است و صنعت باید ورزش را حمایت کند. به اعتقاد این مدیر ورزش بدون صنعت نمی‌تواند زندگی کند و در تمام دنیا، کشورهای آسیایی بخصوص آسیای شرقی مانند چین، ژاپن و کشورهای اروپایی و آمریکایی صنعت از ورزش حمایت می‌کند.

یزدانی خرم در زمان حضورش در پارس خودرو، والیبال، فوتبال و کشتی را راه اندازی کرد. پس از آن در دخانیات که ۸ باشگاه در سراسر کشور داشت ۸ تیم والیبال بوجود آورد و نیز لیگ استانی را راه اندازی کرد. او سالنی که پس از جنگ به مخروبه ای تبدیل شده بود و به عنوان معراج از آن استفاده و اجساد را از شهرستان در آنجا جمع آوری می‌کردند برای شروع فعالیت‌های والیبال در اختیار گرفت و با هزینه ۲۰۰ میلیون تومان سالن را از نو ساخت تا مسیر شکوفایی والیبال ایران را استارت بزند.

محمود افشار دوست در گفتگو با مهر درباره تأثیرات حضور یزدانی خردم در والیبال گفت: تیم‌های خارجی بسیاری برای برگزاری اردو در تهران حاضر می‌شدند. به سمت و سویی حرکت کردیم که مردم و تلویزیون متوجه موفقیت والیبال و شکست حریفان شدند. شرایط به گونه‌ای پیش رفت که در نهایت والیبال موفق به کسب مدال شد. هم در بخش رقابت‌های نوجوانان جهان و هم در بخش جوانان و بزرگسالان آسیا که پس از ۴۴ سال در سال ۲۰۰۲ موفق به کسب مدال شدیم. در سال ۲۰۰۳ نیز برنز آسیا را کسب کردیم. در واقع پایه گذاری، پروراندن و رسیدن به جایی که والیبال ایران تبدیل به یک ورزش افتخارآفرین شود در مقطع حضور ریاست یزدانی خرم شکل گرفت. قبل از آن در سال ۱۹۶۶ و ۱۹۵۸ فقط دو مدال نقره و برنز در بازی‌های آسیایی گرفته بودیم اما بعد از آن دیگر والیبال تعطیل شد. کار زیرساختی انجام نمی‌شد و به طور اتفاقی و شانسی بازیکنان کشف و بازیکنی مانند عادل بناکار به اردوی تیم ملی راه پیدا می‌کرد. در واقع یزدانی خرم کاری کرد که پایه و اساس والیبال نوین ایران را در آن مقطع پایه‌ریزی کرد.

شکست‌هایی در تاریخ والیبال ایران مقابل تیم‌هایی مانند کویت، قطر و پاکستان وجود دارد که شاید لمس آن برای نسل حاضر سخت باشد چرا که آنها چهره‌ای از والیبال را دیده‌اند که تیم‌های آسیایی دیگر حرفی برای گفتن مقابل بلند قامتان ایران ندارند و تیم‌های مطرح جهان از جمله آمریکا، برزیل، روسیه، لهستان، صربستان و ایتالیا نیز بارها سر تعظیم مقابل تیم ملی فرود آوردند.

این اتفاقات به طور شانسی و یک شبه محقق نشده بلکه برنامه ریزی بلند مدت و مدیریتی قوی پشت آن نهفته بود. محمدرضا یزدانی خرم، چهره نام آشنا ورزش ایران، کسی که سابقه ورزشی در کارنامه نداشت اما مدیری توانا بود و معمار والیبال لقب گرفت در کسب موفقیت‌ها مهره اصلی است. مدیری با نگاه بلند مدت که از ابتدای حضورش در والیبال قدم‌های بلند برداشت.

شعاری کار نکرد و در عمل نشان داد خواستن توانستن است. در دورانی که فیدل کاسترو، رئیس جمهور کوبا، والیبال ایران را به تمسخر گرفت و بازیکنان ایرانی را کوتوله خطاب کرد، یزدانی خرم فونداسیون والیبال ایران را پایه گذاری کرد تا چند سال بعد ملی پوشان ایران، کوبا را با شکست سنگین ۳ بر صفر رو برو کنند.

یزدانی خرم، استعدادیابی را در سراسر ایران آغاز و نسل طلایی را به والیبال جهان معرفی کرد که امروز شاهد حضور لژیونرهای ایران در خارج هستیم.

استعدادیابی مهم‌ترین رکن پیشرفت والیبال ایران بود که پس از رفتن یزدانی خرم از والیبال متوقف شد تا امروز به خوبی شاهد فقدان آن باشیم و نگرانی برای افول والیبال شکل گیرد. در واقع میراثی که یزدانی خرم برای والیبال گذاشت بی نتیجه ماند چرا که مدیری که بتواند استعدادیابی، مهم‌ترین رکن بقا موفقیت را ادامه ندهد وجود نداشت.

ارتباطات خوب بین المللی یزدانی خرم باعث ورود ایوان بوگاینکوف روس به ایران شد تا استارت ورود تیم‌های نوجوانان و جوانان این کشور برای برگزاری دیدارهای تدارکاتی به ایران باز شود که سرآغاز موفقیت‌ها بود. بوگاینکوف روس که به گفته یزدانی خرم حکم «تختی» را برای ورزش روسیه دارد نقش به سزایی در آموزش و پیشرفت والیبال ایران داشت.

نام، یاد و خاطره محمدرضا یزدانی خرم، معمار واقعی والیبال در ذهن اهالی والیبال باقی خواهند ماند و خدمات ارزنده او فراموش نمی‌شد.