معرفی موزه های سماور در ایران و جهان

سماور به معنی خودجوش و عبارتی روسی است که از جنس فلز ساخته می شود. اگر هوس نوشیدن یک فنجان چای خوش عطر و رنگ کرده اید، سماور می تواند برای آماده کردن آن، وسیله بهتری باشد. مخزن آب سماور همواره در حال جوشیدن است و برای تهیه چای آب جوش را آماده نگه می دارد.

شهرستان بروجرد از شهرهای استان لرستان از دیرباز مرکز تولید سماورهای سنتی و مدرن در ایران می باشد. سماورهای برنجی و ورشو از تولیدات اصلی این شهرستان به شمار می روند. سماورهای قدیمی ارزش زیادی از نظر مادی و معنوی دارند که بیشتر آنها در موزه های مختلف نگهداری می شوند. به عنوان مثال برای خرید سماور زغالی دست ساز باید هزینه بیشتری پرداخت کنید.

تاریخچه سماور و نگهداری سماورهای خاص در موزه

موزه های سماور را می توان از موزه های خاص و با ارزش دانست که جذابیت منحصر به فردی برای گردشگران و بازدیدکنندگان خواهد داشت. در ایران سماور اولین بار در زمان خاندان افشار و حکم رانی شاهرخ میرزا وارد کشور شد. امیرکبیر در زمان صدرات خود سعی کرد صنعت گران را تشویق به ساخت سماور کند تا کشور از واردات آن بی نیاز گردد.

اکنون از سماورهای خاص و دست ساز قدیمی در موزه ها نگهداری می شود. در ایران نیز در استان خراسان و شهر مقدس مشهد شاهد موزه سماور در یکی از هتل ها هستیم. این موزه سماورهای مختلفی از کشورهای مختلف در خود جای داده است که دیدن آنها خالی از لطف نیست. همه سماورهای این موزه متفاوت از یکدیگر بوده و مشخصات و ویژگی های خاصی دارند.

موزه سماور شهر تولا در جنوب مسکو

شهر تولا در روسیه را می توان اولین محل تولید سماور دانست. موزه سماورهای این شهر از پر بازدیدترین موزه های شهر محسوب می گردد. این موزه از زمان تاسیس خود در سال ۱۹۹۰ تا به حال به عنوان کارت ویزیت شهر تولا محسوب می گردد. سماورهای مختلفی از نظر جنس، شکل و سایز در این موزه در معرض دید عموم قرار دارد.

موزه سماور شهر تولا متشکل از کلکسیون بزرگی از سماورها است. این موزه در حدود ۳۳۰ سماور بزرگ و کوچک دارد که شامل سماور ۷۰ لیتری مناسب مکان های پر جمعیت تا سماور کوچکی با ظرفیت سه قطره آب می باشد.

هتل موزه «سماور» در مشهد

حتما می دانید که مشهد شرایط ویژه ای برای هتلداری دارد و دلیل آن نیز مهمانان خاص این شهر است. برخی از هتل های این شهر توانسته اند برای زائران با تامین شرایط اقامتی خاص، آرامش و رفاه بیشتری را فراهم نمایند.

هتل ملل شهر مشهد یکی از این هتل ها است که به هیچ وجه نگاه مالی را در اولویت کار خود قرار نداده است. این هتل به هتل موزه ملل نیز شهرت دارد و دلیل آن وجود موزه سماور در آن است. مالک و مدیر این هتل به نگهداری و جمع آوری اشیاء عتیقه و قدیمی علاقه دارد و این موضوع سبب گردآوری این مجموعه شده است. خرید سماور برنجی و سماور زغالی دست ساز قدیمی از علاقه مندی های آقای نخعی مدیر هتل می باشد. اقامت در این هتل می تواند بازدید از ناب ترین مجموعه سماورها را برایتان به ارمغان بیاورد که از سراسر دنیا جمع آوری شده است.

سماورهای هتل موزه ملل مشهد

آقای نخعی مالک هتل موزه ملل شهر مشهد در مورد سماورهای نگهداری شده در این موزه اظهار کرده است: هر کدام از این سماورها به مکان و زمان خاصی از لحاظ تاریخی تعلق دارد. بیشتر از ۱۰۰ مدل سماور در کنار لوازم جانبی شان در این موزه در معرض بازدید عموم قرار دارند که هر کدام بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ سال قدمت دارند. بیشتر این سماورها متعلق به خانواده های اعیان ایرانی و یا خان زاده های ایرانی است.

قدیمی ترین سماور این مجموعه متعلق به مظفرالدین شاه است که به دستور وی ساخته شده است. یکی از مشخصه های اصلی سماورهای هتل موزه ملل دست ساز بودن آنها است. به عبارتی اغلب این سماورها به حالت دستی و بدون استفاده از قالب و توسط دستان هنرمندان ایرانی تولید شده اند. بر روی این سماورها استادکاران با ذوق و سلیقه ایرانی اشکال زیبایی را با چکش کاری حک نموده اند که زیبایی آنها را چشم نوازتر نموده است.

تعدادی از سماورهای مجموعه هتل موزه ملل دارای دو شیر هستند که در زمان های گذشته از آنها برای هیات های مذهبی و یا قهوه خانه ها استفاده می شد. این موضوع در گذشته برای مکان های پر جمعیت معمول بوده است حتی سماورهای سه شیر نیز در گذشته معمول بوده است.

سماور و تغییرات آن

همان طور که می دانید ساختار فیزیکی سماور ساده است به عبارتی از یک مخزن به منظور نگهداری آب و قسمتی به منظور تولید انرژی یا آتشدان تشکیل شده است. از آتشدان برای تولید گرما و جوشاندن آب استقاده می شود.

تولید نسل جدید سماورها با نوآوری هایی همراه است که علاوه بر زیبایی بیشتر ظاهری، کاربرد آنها را نیز بهبود بخشیده است. برخی از این تغییرات شامل موارد زیر می باشد:

اضافه کردن لوله ای در قسمت میانی مخزن سماور
اضافه کردن کلیدی برای کنترل حرارت
جایگزینی سوخت های مضر و دودزا با المنت های برقی

و …

سماور عضوی از خانه های ایرانی

سماورها را می توان عضو جدانشدنی خانه های ایرانی دانست که در مدل های مختلفی طراحی و تولید می گردند. هم اکنون در ایران تولیدکنندگان بسیاری به تولید این وسیله قدیمی اما مدرن می پردازند. در سماورهای اولیه برای جوشاندن آب از زغال و نفت استفاده می شد ولی امروزه عمدتا از گاز برای این منظور استفاده می شود.

نوشیدن یک فنجان چای خوش عطر و رنگ در کنار خانواده می تواند لحظات شما را لذت بخش تر نماید. سماور در خرید جهیزیه برای نوعروسان ایرانی جایگاه مهم و ویژه ای دارد. درست است که امروزه با پیشرفت تکنولوژی لوازم مدرن تری برای دم کردن چای از قبیل چای سازهای برقی وارد بازار شده است؛ ولی در حقیقت چای دم شده با سماور، قابل قیاس با چای دم شده توسط آنها نیست.

قیمت سماور با توجه به جنس آن و عواملی از قبیل دست ساز بودن یا نبودن آن بستگی دارد. به عبارتی برای خرید سماور زغالی دست ساز باید هزینه بیشتری در مقایسه با خرید سماور ذغالی که با قالب ساخته شده است بپردازید.

کلام آخر

سماور از لوازم ضروری و جدانشدنی مخصوصا در بین خانواده های ایرانی است. امروزه سماور از جنس های مختلفی از قبیل نیکل، استیل، برنج، نقره و … تولید می گردد که در طول سال ها دست خوش تغییراتی شده است. آیا تا به حال لذت نوشیدن چای دم شده با سماور برنجی را تجربه کرده اید؟ امروه بیشتر از نوع گازی سماور در شرکت ها، منازل، رستوران ها، قهوه خانه ها و … استفاده می شود. برخی از افراد نیز به دلیل علاقه به این وسیله قدیمی از انواع قدیمی و عتیقه آن در دکوراسیون خانه خود استفاده می کنند.

تازه ترینها