ترکه چیست و تقسیم ترکه چه مراحلی دارد؟
به گزارش طلا نیوز: پس از فوت افراد، اموال به جا مانده از آن ها بین نزدیکان وی تقسیم خواهد شد؛ اگر متوفی دینی بر گردن دیگری داشته باشد یا فرد دیگری مقروض به وی باشد، عنوان ترکه بدین اموال اطلاق می شود.
مشخص کردن سهم هر وارث توسط روش های مختلفی امکان پذیر می باشد؛ علاوه بر تعدد روش ها، مراحل قانونی ثبت اینگونه دادخواست ها در مراجع قضایی نیز با پیچیدگی هایی همراه می باشد که ممکن است برای افراد غیرمتخصص، مشکل زا باشد! در مقاله «ترکه چیست و تقسیم ترکه چه مراحلی دارد؟» مستند به مواد قانونی و تحت نظر وکلای مجرب، به پرتکرارترین سوالات پاسخ داده می شود.
ترکه چیست؟
پیش از پرداختن به چگونگی تقسیم ترکه بین بازماندگان متوفی، بهتر است ابتدا مفهوم این اصطلاح از جنبه حقوقی شرح شود؛ همانطور که مشخص است کلمه ترکه از واژه تَرک مشتق شده است.
معنایی که فرهنگستان لغت برای این کلمه در نظر گرفته، عبارت «آنچه به جای مانده» می باشد؛ در اصطلاح حقوقی نیز به مال ناخالصی که از شخص پس از فوتش بر جای می ماند، واژه ترکه را نسبت می دهند.
منظور از ناخالص بودن اموال، وجود حقوق، دیون و طلب هایی می باشد که باید به متوفی پرداخت می شدند، اما عمر وی کفاف نکرده است؛ بنابراین بدهکاران باید این قرض ها را به وارثین بپردازند. دلیل دیگر برای ناخالص نامیدن ترکه، امکان مقروض بودن متوفی به سایر افراد می باشد!
قرض متوفی به سایرین چگونه مطالبه می شود؟
در بخش پیشین یکی از دلایل عدم خلوص اموال تحت عنوان ترکه، مقروض بودن متوفی معرفی شد؛ روش هایی که سازمان های قضایی برای پرداخت شدن حق طلبکاران پیش بینی کرده اند، به دو دسته تقسیم می شود:
۱. پیش از آنکه تقسیم اموال بین وارثان انجام شود، ابتدا با بررسی های مقام قضایی و ارائه مدارک به مرجع ذی صلاح توسط طلبکاران، وضعیت دیون فرد درگذشته آشکار می شود؛ این بدهی ها از اموال کاسته و به مستحقین پرداخت خواهد شد. سپس سایر تقسیمات برای پرداختن سهم بازماندگان اعمال می شود؛ خانواده فرد، همان وارثان وی هستند. بنابراین دو دسته از اشخاص از اموال سهم می برند:
الف) وارثان نسبی: به افرادی که رابطه آنها با متوفی به دلیل نسبت خونی می باشد، وارثان نسبی می گویند؛ این عنوان به پدر، مادر، خواهران، برادران و فرزندان شخص درگذشته اطلاق می شود.
ب) وارثان سببی: اگر رابطه بین فرد و متوفی به دلیل عقد قراردادی باشد، وی در زمره وارثان سببی قرار می گیرد؛ همسر که به سبب قرارداد ازدواج رسمی یا غیر رسمی(صیغه) جزو خانواده دیگری می شود، وارث سببی است.
۲. تقسیم ترکه بین وارثان، پیش از پرداختن بدهی های متوفی نیز امکان پذیر می باشد؛ در این شرایط طلبکاران برای مطالبه حقوق خود باید با توجه به میزان سهم هر وارث، فردی را برگزیده و به وی مراجعه کنند.
نکته قابل توجه در این روش، معسر شناخته نشدن وارثی است که طلبکار قصد مطالبه حقوقشان از وی را دارد؛ معسر به فرد غیر تاجری گفته می شود که به دلیل عدم دسترسی به اموالش یا ناکافی بودن آنها، توانایی پرداخت قروض را ندارد.
اعسار وارثان در دادگاه با تایید همه یا تعدادی از طلبکاران ممکن است؛ همچنین شهادت دو مرد بالغ، عادل و بی طرف نیز در اثبات اعسار وارث، موثر می باشد.
ترکه شامل کدام اموال است؟
اموال به صورت کلی به دو دسته منقول و غیر منقول تقسیم می شوند و ترکه نیز تابع همین گروه بندی است:
الف) اموال منقول: اگر مال برجای مانده از متوفی قابل نقل و انتقال فیزیکی باشد، ترکه از نوع منقول است؛ مانند پول نقد، سهام، انواع اتومبیل، طلا، عتیقه‌جات و… معمولا ناخالصی ترکه مربوط به وام ها، چک ها و قرض گرفتن پول(اموال منقول) می باشد.
ب) اموال غیر منقول: اگر مال امکان جا به جایی جغرافیایی نداشته باشد، ترکه از نوع غیرمنقول است؛ املاک مسکونی، املاک تجاری، باغ، ویلا، انبار، سوله، محل دامداری و…
مراحل تقسیم ترکه بین وارثین کدام است؟
ابتدایی ترین گام برای تقسیم ترکه بین وارثان، تنظیم و تسلیم دادخواستی کتبی با همین مضمون به مراجع قضایی می باشد؛ اطلاعات هویتی متوفی، متقاضیان این فرآیند حقوقی و وکلای آنها باید در این دادخواست ثبت بشود.
لازم به ذکر است که معتبر شناخته شدن این دادخواست، منوط به نام بردن تمامی وارثان در توافقنامه می باشد؛ بدان معنا که همه بازماندگان باید اتفاق نظرشان بر تقسیم ترکه را به صورت رسمی اعلام کنند.
بنابراین برای پیشروی این فرآیند قانونی در صورت صغیر شناخته شدن یک وارث، مقام قضایی برایش قیمی مشخص خواهد کرد و در صورت محجور یا غایب بودن بعضی از وارثان نیز امینی.
دادرسی بدین دادخواست با بررسی وصیت نامه متوفی و استعلام اموال وی آغاز می شود؛ چراکه ممکن است بعضی از افراد ذی نفع در وصیت نامه محروم تلقی شده باشند!
البته لازم به ذکر است که تمام اموال به جای مانده از متوفی برای اعمال تقسیمات، نیازی به طی شدن مراحل قانونی ندارند؛ مثلا اموالی مانند تکه ای طلا یا خودرو بهتر است که تقسیم نشوند و به صورت دلخواه به یکی از وارثین واگذار شوند.
روش های تقسیم ترکه کدام است؟
از آنجایی که روش های تقسیم ترکه بین وارثین برای بسیاری از افراد ناشناخته است، در این بخش بر تشریح این روش ها اهتمام ورزیده می شود؛ سازمان های قضایی دو روش برای تقسیم این اموال ناخالص معرفی کرده اند:
۱. تقسیم ترکه ضمن توافق ذی نفعان
در این روش تمامی وارثان باید بر تقسیم بندی غیررسمی پیشنهاد شده، اتفاق نظر داشته باشند؛ سپس باید به دفترخانه اسناد مراجعه شود. لازم به ذکر است که برای تنظیم و ثبت توافقنامه مربوط به تقسیمات ترکه، تمامی ذی نفعان باید حضور داشته باشند؛ اگر یک یا تعدادی از وارثان محجور یا غایب باشند، این روش کاربردی نخواهد بود.
بدان معنا که حضور امین یا قیم صغیر برای ثبت توافقنامه، کفایت نمی کند؛ در این شرایط دادگاه و مقامات قضایی باید درباره رعایت مصلحت وارث غایب یا محجور تدبیری بیاندیشند.
۲. تقسیم ترکه ضمن عدم توافق ذی نفعان
یکی از معمول ترین چالش های تقسیم ترکه، درگیری های خانوادگی و عدم توافق ذی نفعان بر تقسیم بندی غیر رسمی می باشد؛ تحت این شرایط وارثان یا نماینده قانونی آنها (وکیل) باید به دادگاه مراجعه کنند و فرآیند حقوقی ای به راه بیاندازد که درنتیجه آن، سهم هر فرد مشخص شود.
حین این فرآیند تقسیم ترکه از روش افراز (تقسیم بندی مال مشاع)، تعدیل یا رد و در نهایت، فروش مال و تقسیم پول ثمن بین وارثان صورت می گیرد.
در این مقاله به صورت مختصر و مفید به مسائل حول ترکه پرداخته شد؛ اینکه تقسیم ترکه یعنی چه؟ هزینه وکیل برای تقسیم آن چقدر است، همچنان برای بسیاری از افراد سوال برانگیز می باشد. برای کسب اطلاعات تکمیلی، استخدام وکلای حقوقی پیشنهاد می شود.
کلام آخر
عنوان ترکه به اموالی اطلاق می شود که به دلیل وجود دیون افراد به متوفی یا برعکس، ناخالص تلقی می شوند؛ این بدهی ها باید به وارثین پرداخته یا از آنها مطالبه شوند. پرداخت قروض به طلبکاران هم پیش از تقسیمات ترکه بین وارثین و هم پس از آن، امکان پذیر است.
برای تقسیم ترکه ابتدا تمامی وارثان باید توسط دادخواستی رسمی، تمایل خود را بدین فرآیند حقوقی ابراز کنند؛ سپس برای بازماندگان صغیر یا غایب، قیم و امین مشخص می شود. در نهایت این مراحل قانونی، افراد می توانند حقوق خود را وصول کنند.
نظرات
0 دیدگاه